به مناسبت بزرگداشت شیخ مفید
امروز سه شنبه 1395/09/09 روز بزگرداشت شیخ مفید است :
شیخ مفید در ذیقعده سال ۳۳۶ (قمری) در نزدیکی بغداد متولد شد. او استاد شیخ طوسی و سید مرتضی علم‌الهدی بود. او فقیه و کلامی شیعی بود که بسیار در علم کلام تبحر داشت و مکتب کلامی شیعه در عصر او به اوج کمال رسید.
او در مناظرات دینی مهارت خاصی داشت و مناظراتش با قاضی عبدالجبار رئیس فرقه معتزله بغداد و قاضی ابوبکر باقلانی رئیس اشاعره معروف بود.
او مورد تحسین و احترام بزرگان اهل تسنن از قبیل، ابن حجر عسقلانی، ابن عماد حنبلی، شافعی و دیگران بود. شیخ طوسی دربارهٔ او در الفهرست می‌نویسد: «محمد بن محمد بن نعمان، معروف به ابن المعلم (ابوالعلی معری این لقب را به وی داده)، از متکلمان امامیه است. درعصر خویش ریاست و مرجعیت شیعه به او منتهی گردید. در فقه و کلام بر هر کس دیگر مقدم بود. حافظه خوب و ذهن دقیق داشت و در پاسخ به سؤالات حاضرجواب بود. او بیش از ۲۰۰ جلد کتاب کوچک و بزرگ دارد.»
برخی گفته‌اند لقب «مفید» را علی بن عیسی معتزلی در عهد جوانی، در نتیجه مباحثه با وی به او داد.
شیخ مفید در شب جمعه ۳ رمضان ۴۱۳ در بغداد، در سن ۷۵ سالگی درگذشت. هشتاد هزار تن از شیعیان او را تشییع کردند و سید مرتضی علم‌الهدی بر او نمازگزارد و در پایین پای محمد بن علی التقی (پیشوای نهم شیعیان) و استادش ابن قولویه مدفون گردید.
شیخ نجاشی که از شاگردان اوست در کتاب رجال خود ۱۷۱ اثر او را نام برده‌است.برخی از آثار او عبارت‌اند از:
علم کلام و عقاید
1- اوائل المقالات :
کتابی نوشته شیخ مفید در زمینه علم کلام است.این کتاب به پیشنهاد فردی بنام سید نقیب نوشته شده است.احتمال قوی تر آن است که کتاب به پیشنهاد سید رضی نوشته شده باشد.این کتاب به موضوعات کلامی می پردازد که مورد اختلاف اهل سنت و شیعه است.همچنین به اختلاف عقاید شیعه دوازده امامی با دیگر شاخه های شیعی همچون زیدی نیز در آن اشاره شده است.در این کتاب 176 مسئله مطرح شده است. برخی از مباحث این کتاب به صورت زیر هستند: کتاب به پنج بخش تقسیم شده است که عبارتند از :
بخش اول: توضیح معنای شیعه و معتزله و منشا آن ها
بخش دوم: تفاوت اصلی امامیه با دیگر فرق شیعه
یخش سوم:توضیح تفاوت های امامیه و معتزله
بخش چهارم:گزارشی از ماثورات امامیه
بخش پنجم:چند مسئله عقلی
برخی دیگر از آثار به شرح زیر می باشند :
2- شرح عقاید صدوق
3- اجوبه المسائل السرویه
3- نکت الاعتقادیه
4- فقه
5- المقنعه
6- الاعلام
7- المسائل الصاغانیه
8- جوابات اهل الموصل فی العدد الرویه
9- جواب اهل الرقه فی الاهله و العدد
9- اخلاق اسلامی و حدیث
10- الامالی
11- غیبت
12- الفصول العشره فی الغیبه
13- الجوابات فی الخروج المهدی (عج)
14- دیگر
15- الجمل،النصره فی حرب البصره
16- الفرائض
17- الکلام فی دلائل القرآن
18- وجوه اعجاز القرآن
19- النصرة فی فضل القرآن
20- البیان فی تألیف القرآن
21- الافصاح
22- الایضاح
23- الارکان
24- الارشاد العیون
