فرهنگ عزاداری و محرم در ترکمنستان
ایام محرم، به ویژه عاشورا از اهمیت خاصی نزد شیعیان ترکمنستان برخوردار است. اگر چه در دوران قبل از تسلط شوروی، در برخی از نقاط ترکمنستان عزاداریهایی به شیوه شیعیان انجام میشد، اما با روی کار آمدن کمونیست ها، عزاداران حسینی بیش از هفتاد سال نمیتوانستند به صورت علنی مراسم محرم برپادارند. به همین دلیل این مراسمها در منازل مسکونی به طور پنهانی برگزار میشد. با استقلال کشور ترکمنستان، شیعیان ایرانی، آذری و حتی افغانی مقیم ترکمنستان در کنار هم همراه با شیعیان ترکمنستانی در مساجد مربوط به شیعیان به عزاداری میپردازند. در حال حاضر در تمام نقاطی که شیعیان حضور دارند، حتی در بعضی مناطق که مسجد هم وجود ندارد، مردم در منازل جمع شدهو به عزاداری میپردازند. آنها مراسم خود را تا روز هفتم شهادت امام حسین(ع) به طور مرتب ادامه میدهند و پس از آن تا روز اربعین، هر شب جمعه به سوگواری میپردازند. شیعیان ترکمنستان، همه ساله در روز عاشورا با تجمع در مساجد این کشور نذری میدهند.
مساجد شیعیان ترکمنستان بویژه مسجد امام رضا(ع) واقع در شهر عشق آباد در ایام محرم به ویژه شبهای تاسوعا و عاشورا، سومین و هفتمین شب شهادت امام حسین(ع) پر از جمعیت دوستدار اهل بیت از گویشهای مختلف آذری، کردی، ترکمنی و فارسی است. این درحالیست که عزاداران حسینی در ترکمنستان بیش از ۷۰ سال بود که نمیتوانستند مراسم محرم را به صورت علنی برپا کنند به همین دلیل این مراسم در منازل آن هم به طور پنهانی برگزار میشد؛ اما با استقلال این کشور، زنان، مردان، کودکان و نوجوانان آذری، افغانی، ایرانی و ترکمن مقیم ترکمنستان در کنار هم در مساجد مربوط به شیعیان به عزاداری میپردازند.
مردم ترکمنستان همه ساله در روز عاشورا با تجمع در مساجد این کشور نذری میدهند و آیاتی از قرآن کریم به ویژه سوره یاسین را تلاوت میکنند. ترکمنها ثواب قرائت قرآن را به روح دو نواده پیامبر اسلام(ص)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نثار میکنند. مردم ترکمنستان به دو نواده پیامبر علاقه زیادی دارند و یزید را مظهر فسق و فجور میدانند.
در آیینهای عزاداری شیعیان ترکمنستان که به طور گسترده در مساجد در سراسر این کشور برگزار میشود، تعداد زیادی از ترکمنها در کنار آذریها، افغانها، ترکمنها و ایرانیهای مقیم این کشور شرکت میکنند. شلوغی مساجد شیعیان در ترکمنستان در شبهای یازدهم، دوازدهم و سیزدهم ماه محرم بیش از شبهای دیگر است.
در روستای «باقر» در حومه عشق آباد پایتخت ترکمنستان پرچمها و بیرقهای سیاه به نماد عزا، سبز به رنگ ماندگاری این قیام و قرمز به سرخی خون شهدای دشت نینوا به حرکت درمی آید. برخی از دوستداران اهل بیت(ع) در روستای باقر عشق آباد با گردآمدن در کنار این پرچمها که به نامهای نظیر «یا حسین(ع)» و «یا عباس» مزین شده است، بر مظلومیت امام حسین(ع) و یارانش اشک ماتم میریزند.