تامین آب از دریا؛ فرصتی نو برای ایران
شکیبا علی پور :
در شرایطی که شاهد بحران کم‌آبی در کشور هستیم، توجه به طرح‌های شیرین‌سازی یا نمکزدایی (Desalination) آب دریاهای کشور به‌ویژه با استفاده از روش‌های تجدیدپذیر به عنوان یکی از روش‌های تامین آب شرب مدرن اهمیت بسیار زیادی دارد.
در عین حال، اجرا و بهره‌برداری این طرح به خودی خود نیازمند حجم عظیمی انرژی الکتریکی است که اگر از منابع نفت و گاز تامین شود می‌تواند پیامدهای زیست محیطی و اقتصادی داشته باشد و چه بسا بحران آب را تشدید کند. در نتیجه، شیرین‌سازی یا نمکزدایی تجدیدپذیر می‌تواند راهکاری پایدار، آینده‌نگرانه و منطبق با شرایط اقلیمی کشور باشد.
طبق آمار وزارت نیرو، مصرف آب کل کشور به ۱۰۰میلیارد مترمکعب در سال می‌رسد و همچنین تولید برق کل کشور ۳۵۰ تا ۳۷۰تراوات ساعت (TWh)است.میانگین انرژی موردنیاز برای نمکزدایی هر مترمکعب آب دریا ۷ کیلووات ساعت است.در نتیجه تامین ۱۰درصد از آب مصرفی کل کشور از این طریق (که حدود ۲۰درصد تولید برق سالانه انرژی نیاز دارد) می‌تواند بحران برق را نیز تشدید کند.
تجربه‌‌‌های موفق جهانی طرح توسعه نیروگاه‌های نمکزدایی خورشیدی و نمکزدایی بادی در کشورهای عربستان، امارات متحده و استرالیا نشان می‌دهد که نه تنها این طرح امکان‌‌‌پذیر است، بلکه پایدار و اقتصادی نیز خواهد بود.همچنین با اجرای این طرح، از فشار بر منابع آبی زیرزمینی و تبخیر آب‌های سطحی نیز کاسته خواهد شد.به عنوان مثال عربستان در برنامه چشم‌انداز خود تا سال ۲۰۳۰ سرمایه‌گذاری ۸میلیارد دلاری در طرح شیرین‌سازی خورشیدی در نظر گرفته‌است که می‌تواند آب شرب موردنیاز ۳۵میلیون نفر را فراهم کند.
این روش می‌تواند مکمل حیاتی برای تامین آب کشور در سال‌های آتی باشد اما این راه‌حل در صورتی پایدار خواهد بود که انرژی موردنیاز آن از منابع تجدیدپذیر تامین شود.
در این راستا باید صنایع مادر و انرژی‌‌‌بر کشور برای تامین آب موردنیاز خود ملزم به سرمایه‌گذاری در فرآیند شیرین‌سازی با انرژی‌های پاک شوند این الزام می‌تواند به صرفه‌جویی منابع عمومی و تاب‌آوری شبکه آب شهری کمک کند.
در نهایت با اعطای یارانه و مشوق‌های سرمایه‌گذاری، همکاری با بخش‌خصوصی، جذب سرمایه‌گذاران خارجی و همکاری منطقه‌‌‌ای برای این فناوری نوین می‌توان بحران آبی کشور را کنترل کرد.
* کارشناس ارشد اقتصاد انرژی
