شیعیان ترکمنستان
گسترش تشیع در ترکمنستان کنونی میتوان از یک سو به حضور امام رضا(ع) به عنوان هشتمین امام شیعیان در مرو نسبت داد و از سوی دیگر به دوران حکومت صفوی که مذهب شیعه را به عنوان مذهب رسمی حکومت برگزید. درآن دوران شیعیان زیادی در جغرافیای ترکمنستان کنونی زندگی میکردند.
با تسلط روسیه و سپس حزب کمونیست شوروی، ترکیب قومی و مذهبی جمعیت ترکمنستان دستخوش تغییرات خاصی شد. علاوه بر حفظ توده اصلی جمعیت ترکمن، رشد شهرها، ساخت راهآهن، گسترش تجارت و صنعت و ایجاد شبکه مرزی روستاهای مهاجر نشین، انگیزهای برای مهاجرت بسیاری از مهاجران روسی، اوکراینی؛ آذربایجانی و... شد تا از بخش اروپایی روسیه، از ماورای قفقاز و ایران به ماوارای کاسپین بیایند. به همراه آنها شاخههای مختلف ادیان نیز وارد این منطقه شدند. در این بین ایرانیان و آذربایجانیها نیز همراه با خود تشیع را مجددا وارد جغرافیای ترکمنستان کردند.
در حال حاضر در ترکمنستان ۱۰۷ مسجد وجود دارد که بیشتر آنها پس از استقلال تأسیس شده است. شمار شیعیان در ترکمنستان به درستی معلوم نیست اما عدهای تعداد آنها را حدود ۵۰ هزار نفر تخمین زدهاند که اکثر آنها ایرانی الاصل هستند که در بیشتر نواحی مرزی به سر میبرند. مسجد امام رضا(ع) در عشق آباد، مرکز تجمع شیعیان است که توسط چند شیعه از کشور آذربایجان احداث شده است.
روستای باقر در ۳۰ کیلومتری عشقآباد، از دیگر مراکز تجمع شیعیان است که ۲۰ هزار سکنه دارد. در این روستا دو مسجد در قسمت بالا و پایین ده قرار دارد. شیعیان این روستا فاقد رهبری مذهبی یا روحانی برجستهای هستند. شعائر اسلامی توسط پیرمردهائی آموزش داده میشود که از قدیمالایام برخی تعالیم اسلامی را به یاد دارند.
روستای بایرامعلی نیز دارای اکثریت شیعه است که چند سال پیش به خاطر سفر هاشمی رفسنجانی، به روستای رفسنجانی نامگذاری شد
در سالهای اخیر، چند جوان شیعه ترکمن، در ایران به تحصیل علوم دینی پرداخته و فعالیتهای دینی را در این مراکز انجام میدهند. دولتهای ایران، عراق و سوریه در عشق آباد مراکز فرهنگی دارد و اساتید و روحانیونی را برای تبلیغ اعزامی میکنند.
برخی از شیعیان در ترکمنستان به مناصب مهمی سیاسی دست یافتند از جمله؛ «مرتضی کراروف» یکی از شیعیان ترکمنستان بود که در سالهای ۱۹۹۶-۱۹۹۴ میلادی وزیر کشور ترکمنستان بود و «اکبر سبطییف» یکی از مشاوران ویژه صفرمراد نیازف رئیس جمهور پیشین ترکمنستان بود.
آمار شیعیان ترکمنستان
جمعیت کل | مسلمانان | شیعیان | درصد شیعیان | سال | منبع |
---|---|---|---|---|---|
۵۲۰۰۰۰۰ | - | ۱۸۵۱۲۰ | ۰/۳۵ | ۲۰۰۸م | آمار «مجمع جهانی اهل بیت(ع)» |
بیش از ۵۰۰۰۰۰ | ۴۷۵۷۰۰۰ | حدود ۴۷۵۰۰۰ | حدود ۱ درصد | ۲۰۰۹م | آمار انجمن دین و زندگی اجتماعی «مؤسسه |