وبلاگ مدیریت مالی -احمد سوری

در شرکت های سهامی معمولا دفتر ثبت سهام وجود نداره همینطور شرکت ها فاقد برگه سهام هستن که این موضوع ممکنه مالکیت سهامداران رو دچار مشکل کنه چون هیچ دستگاه و ارگانی برای نظارت به این موضوع وجود نداره. تنها مستند موجود برای اثبات مالکیت سهام سهامداران لیست سهام مجامع عمومی­ است که در اداره ثبت شرکت ها موجوده و در موارد مقتضی مراجع قضایی در صورت عدم وجود دفتر سهام، لیست سهامداران را از اداره ثبت شرکت ها استعلام می گیره. ولی این لیست نمی تونه به تنهایی ملاک صدور احکام قضایی باشه.

سهام جزو حقوق مالی به حساب میاد و حکم مال منقول داره که هم به صورت قهری و هم اختیاری و قراردادی قابل نقل و انتقال است. صلاحیت نقل و انتقال سهام با توجه به اساسنامه شرکت هم با مجمع عمومی عادی یا فوق العاده است ، هم با هیئت مدیره.

نقل و انتقال سهام از موارد الزامی برای ثبت به حساب نمیاد. طبق ماده 106 لایحه اصلاحی قانون تجارت نقل و انتقال سهام از موارد آگهی ثبتی نیست. تشریفات نقل و انتقال سهام به دو دسته سهام بانام و بی نام تقسیم میشه

نقل و انتقال سهام بی نام

طبق ماده 39 لایحه اصلاحی قانون تجارت سهام بی نام بصورت سند در وجه حامل تنظیم و دارنده اون مالک اون به حساب میاد مگر خلافش ثابت بشه. نقل و انتقال سهام بی نام با قبض و اقباض ( ستاندن مال و دادن بهای آن) انجام میشه. گواهینامه موقت سهام بی نام در حکم سهام بی نام است و از نظر مالیات مشمول قوانین و مقررات سهام بی نام است. تا زمانیکه تمام مبلغ اسمی سهام پرداخت نشده صدور ورقه سهم بی نام یا گواهینامه موقت بی نام غیر قانونی و ممنوع است. به تعهدکننده اینگونه سهام، گواهینامه موقت بانام داده میشه

نقل و انتقال سهام با نام

تفاوت نقل و انتقال سهام در شرکت سهامی عام و شرکت های سهامی خاص

در شرکت های سهامی عام نقل و انتقال سهام نمی تونه مشروط به موافقت مدیران شرکت یا مجامع عمومی سهامداران بشه. ولی در شرکت های سهامی خاص میشه در اساسنامه شرکت قید بشه نقل و انتقال سهام با موافقت مدیران شرکت و یا مجمع عمومی سهامداران انجام بشه. در حال حاضر در اداره ثبت شرکت ها، نقل و انتقال سهام با قید موافقت مدیران در اساسنامه شرکت ، در صورتجلسه هیئت مدیره انجام میشه

نقل و انتقال سهام ممتاز

طبق ماده 42 لایحه اصلاحی قانون تجارت هر شرکتی سهامی می تونه طبق اساسنامه و تا زمانیکه شرکت منحل نشده، با تصویب مجمع عمومی فوق العاده سهامداران، سهام ممتاز در نظر بگیره. امتیازات سهام ممتاز و نحوه استفاده از آن باید به وضوح تعیین بشه. هرگونه تغییر در امتیازات این سهام باید به تصویب مجمع عمومی فوق العاده برسه آنهم با موافقت دارندگان نصف بعلاوه یک سهام ممتاز.

در اساسنامه شرکت برای نقل و انتقال سهام ممتاز مقررات خاصی در نظر گرفته میشه که در زمان نقل و انتقال اینگونه سهام باید اجرا بشه. برای مثال انتقال سهام ممتاز باید به شخصی که دارای شرایط خاص مثلا دارای اعتبارات ویژه است انجام بشه. یا اینکه برای انتقال سهام ممتاز باید بقیه دارندگان سهام ممتاز موافق باشن که تمامی این مقررات باید در اساسنامه شرکت قید شده باشه.

نقل و انتقال سهام در اداره ثبت شرکت ها

طبق ماده 106 لایحه اصلاحی قانون تجارت نقل و انتقال سهام از موارد آگهی ثبتی نیست و طبق مواد 39 و 40  لایحه اصلاحی قانون تجارت نقل و انتقال سهام در شرکت های سهامی خاص جزو امور داخلی هر شرکت است و می بایست نقل و انتقال سهام بانام در دفتر نقل و انتقال شرکت قید بشه و خریدار و فروشنده باید این دفتر را امضا کن و همینطور طبق اساسنامه شرکت مقررات مربوط به نقل و انتقال سهام اجرا بشه

ولی طبق ماده 46 قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی و اجتماعی و تکمیل بانک اطلاعاتی اداره ثبت شرکت ها، تصمیمات مربوط به نقل و انتقال سهام به همراه ارائه دفتر نقل و انتقال سهام و گواهی پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام باید به ثبت در اداره ثبت شرکت ها برسه. طبق ماده 40 لایحه اصلاحی قانون تجارت در صورت امتنای فروشنده به امضای دفتر نقل و انتقال سهام، خریدار می تونه از طریق مراجعه قضایی فروشنده را ملزم به امضای دفتر نقل و انتقال سهام کند

اگه تمام مبلغ اسمی سهم پرداخت نشده باشه، آدرس کامل انتقال گیرنده در دفتر سهام باید قید بشه و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او برسه و از جهت اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهام معتبر است. اگر هر تغییری در آدرس انتقال گیرنده بوجود بیاد، باید این تغییر در دفتر سهام ثبت و امضا بشه. در هر نقل و انتقالی که این شرایط رعایت نشه، هم از نظر شرکت و هم از نظر اشخاص ثالث بی اعتبار است

چگونگی پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام و نقل و انتقال سهم الشرکه

در تبصره 2 ماده 143 قانون مالیات های مستقیم بیان شده، از هر نقل و انتقال سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام و سهم الشرکه شرکا در سایر شرکت ها مالیات مقطوعی به میزان چهار درصد ارزش اسمی آن ها وصول می شه. از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بردرآمد نقل و انتقال فوق الذکر مطالبه نمی شه. انتقال دهندگان سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام مکلفند قبل از انتقال، مالیات متعلق را به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنن. اداره ثبت شرکت ها و همچنین دفاتر ثبت اسناد رسمی موظفن در زمان ثبت تغییرات یا تنظیم سند انتقال، گواهی پرداخت مالیات تعلق گرفته را دریافت و به پرونده مربوطه پیوست کنن.

هر نوع نقل و انتقال سهامی باید دارای گواهی پرداخت مالیات که در ماده 143 قانون مالیات های مستقیم بیان شده، باشه. همانطور که بیان شد طبق ماده 39 لایحه اصلاحی قانون تجارت سهام بی نام بصورت سند در وجه حامل تنظیم و دارنده اون مالک اون به حساب میاد مگر خلافش ثابت بشه ولی برای ثبت نقل و انتقال سهام اعم از بانام و بی نام، باید گواهی پرداخت مالیاتی ذکر شده در ماده 143 قانون مالیات های مستقیم به همراه مدارک و مستندات هویتی سهامداران جدید به اداره ثبت شرکت ها ارائه بشه. زیرا طبق تبصره یک ماده 143 قانون مالیات های مستقیم هیچگونه تفکیکی برای اخذ گواهی پرداخت مالیات در نظر نگرفته و به همین علت است که اداره ثبت شرکت ها در زمان ثبت صورتجلسه نقل و انتقال سهام چه بانام و چه بی نام علاوه بر دریافت لیست سهامداران قبل و بعد از نقل و انتقال سهام، موظف به دریافت گواهی پرداخت مالیاتی نقل و انتقال سهام هستن.

طبق ماده 143 قانون مالیات های مستقیم شرکت هایی که سهام اونها طبق قانون مربوط از طرف هیئت پذیرش برای معامله در بورس قبول می شن، از سالی که پذیرفته شدن تا سالی که از فهرست نرخ های در بورس حذف نشده در صورتیکه کلیه نقل و انتقالات سهام از طریق کارگزاران بورس انجام و در دفاتر مربوط ثبت بشه، معادل ده درصد مالیات آنها بخشیده خواهد شد. از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت ها در بورس و همینطور مابقی اوراق بهاداری که در بورس معامله می شن، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول و از این بابت مبلغ دیگری بعنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام گرفته نخواهد شد. کارگزاران بورس موظف اند مالیات عنوان شده را در هر انتقالی از انتقال دهنده دریافت و به حساب مشخص شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنن و ظرف مدت ده روز از تاریخ انتقال، رسید آن به همراه فهرستی که شامل تعداد و مبلغ فروش سهام مورد انتقال است را به اداره مالیاتی منطقه ارسال کنن

بررسی نقل و انتقال سهام شرکت ها بعد از انحلال

بعضی شرکت ها بعد از انحلال، درخواست نقل و انتقال سهام دارن. با توجه به قوانین موجود در اداره ثبت شرکتها نقل و انتقل سهام بعد از انحلال با ابهاماتی مواجه است. ممکن است سهام سهامداران به دلایل مختلفی در برابر دیون بازداشت و متوقف شده باشه، بعد از بازداشت هم شرکت منحل بشه، در این رابطه برای اجرای حکم دادگاه شخصی که حکم به نفع او صادر شده درخواست واگذاری سهام می کنه، ولی بعضی از اداره های ثبت انتقال سهام بعد از انحلال را غیر قابل ثبت می دانند.

در صورتیکه هدف شخصی که حکم به نفع او صادر شده برای انتقال سهام بعد از انحلال دست یابی به اموالی است که به سهامدار بعد یا درحین تصفیه منتقل میشه، باشه. پس این نوع نقل و انتقال بعد انحلال درست است. در مورد نقل و انتقال سهام به صورت قراردادی هم باید عنوان کرد که اگر مالک سهام با اطلاع کامل از میزان اموال و دارایی شرکت و اطلاع از تقسیم اونها، تصمیم به انتقال سهامش را داشته باشه در این حالت خریدار هم با اطلاع کامل از اینکه شرکت منحل شده، و قبول مسئولیت نقل و انتقال سهام توسط فروشنده و خریدار، نقل و انتقال سهام قابل ثبت در اداره های ثبت شرکت هاست